De beukenhaag in Nederland

Dat de beukenhaag in Nederland goed gedijt is eigenlijk helemaal niet zo verwonderlijk. De Fagus sylvatica is namelijk een inheemse plantensoort die al duizenden jaren in grote delen van Europa voorkomt en dus totaal geen problemen heeft met het wisselvallige weer en de bodemomstandigheden in Nederland. Beuken staan hier al sinds de laatste ijstijd en hoewel het destijds vooral reusachtige bomen waren, hebben we inmiddels ontdekt dat de beuk een ideale haagplant is. Ze hoeven immers niet per se hun maximale hoogte van meer dan dertig meter te bereiken. En omdat het blad van de beuk in de herfst wel verkleurt, maar niet valt totdat in april de nieuwe bladeren de kop opsteken, is een beuk perfect voor een hoge, dichte haag. Lees ook onze pagina over de geschiedenis van de beuk.

Beuken en mensen

Beukenhagen komen eigenlijk nog niet zo lang voor, maar de beuk is wel al eeuwen een geliefde en bijzonder functionele plant. Vermoedelijk hangt de opmars van de beuk nauw samen met zijn nut voor de landbouw. De beuk groeit voor een inheemse haagplant opvallend snel: niet minder dan dertig, vaak zelfs zo’n zestig centimeter per jaar. En omdat de beuk het goed doet op Nederlandse bodem, was het de meest logische keuze voor onze boeren om als beschutting tegen de wind op zijn erf te zetten. Als ze bepaalde planten nodig hadden die alleen in de schaduw groeien, maar in een heel open gebied woonden, was de beuk bovendien de ideale boom om bij hun boerderij te kweken. Er zijn namelijk maar weinig plantensoorten die in ons land zo snel voor resultaat zorgen.

De opkomst van de beukenhaag

Het gebruik van de beuk als haagplant kwam pas veel later op. In de achttiende eeuw werd het pas mode om rechte, formele hagen aan de rand van de tuin te hebben. Bovendien was dat destijds iets wat alleen aan de adel voorbehouden was. Tegenwoordig kan iedereen met een tuin een beukenhaag planten en zie je overal in Nederland beukenhagen staan. Dat komt ook doordat een beukenhaag niet veel hoeft te kosten. Beuken zijn het hele jaar verkrijgbaar, maar in de winter zijn de planten met blote wortels te koop en kun je voor een hele aantrekkelijke prijs een beukenhaag bestellen. Daarmee is het een voordelige privacyhaag. De beuk is weliswaar niet wintergroen, maar behoudt meestal genoeg bladeren voor een zichtdichte haag.

Verschillende soorten beukenhagen

Dat de haag heel geliefd is, is ook te zien aan de cultivars die beschikbaar zijn. De rode beuk (Fagus sylvatica ‘Atropurpurea’) is er bijvoorbeeld zo een. Die is afgeleid van de groene beuk, die van nature in Nederland voorkomt, maar heeft door zijn koperrode tot donkerpaarse bladeren toch een heel ander karakter. Er staan in Nederland zelfs beukenhagen die beide soorten bevatten. Kleurrijker wordt een beukenhaag niet.